Van Prince tot King: rastalent Kompany gaf hele generatie vorm ondanks broze lijf

18 augustus 2020 om 19:00
Laatste update: 18 augustus 2020 om 19:00
7

Vincent Kompany heeft per direct een punt gezet achter zijn spelersloopbaan. Het uithangbord van RSC Anderlecht wil zich volledig richten op een toekomst als trainer, te beginnen bij de club van zijn hart. Zo komt er een einde aan ruim zeventien jaar voetballen op het hoogste niveau. In die tijdspanne openbaarde Kompany zich tot één van de beste Belgische spelers aller tijden, al kende hij ook diepe dalen. VoetbalPrimeur.be schetst de opmars en aftocht van de Brusselse Ket.

Zijn profbestaan ziet het licht op 1 juli 2003, maar de Anderlecht-volgers hebben de geboren Brusselaar al langer op de radar staan. In de jeugdrangen van de Belgische recordkampioen geldt Kompany namelijk als een onvoorstelbaar megatalent. Samen met ene Anthony Vanden Borre rolt hij tegenstanders haast eigenhandig op. Al wie paars en wit bloed door de aderen heeft stromen, kraait dan ook van de pret wanneer het raspaardje zijn eerste verbintenis ondertekent. Nog geen maand later gooit trainer Hugo Broos hem al voor de leeuwen, in een Champions-League-duel dan nog. Tegen Rapid Boekarest laat de tiener meteen vlagen van zijn onversneden klasse bewonderen.

Het zou de voorbode worden van een debuutjaar zonder weerga. Naast de landstitel met Anderlecht sleept Kompany ook de trofee voor Jonge Profvoetballer van het Jaar én de Ebbenhouten Schoen in de wacht. Niet slecht voor een achttienjarig broekje … Een jaar later voegt hij daar nog twee prestigieuzere onderscheidingen aan toe. Ook de Gouden Schoen en de titel Profvoetballer van het Jaar komen op zijn schouw te staan. Nog voor zijn twintigste verjaardag heeft Kompany zowat alles binnengerijfd wat er in ons land te winnen valt. Bovendien is dan al duidelijk dat de kroonprins van het Belgische voetbal méér is dan enkel een voetballer. In zijn dankspeech op het Gala van de Gouden Schoen betrekt hij de vele jongeren uit de Brusselse Noordwijk, de arme buurt waar hij opgroeide.

Op het veld verandert alles wat de verdediger aanraakt in goud en door de supporters wordt hij op handen gedragen. Toch komen in zijn doorbraakjaren bij Anderlecht ook enkele mindere facetten aan het licht. Zo staat Kompany te boek als uitermate nonchalant. Te laat komen op training is eerder regel dan uitzondering. Een persoonlijke begeleider moet dat trekje naar de achtergrond duwen, maar helemaal verdwijnen zal het nooit. Op het WK 2018 overslaapt de aanvoerder zich bijvoorbeeld nog op een tactische bespreking. Daarnaast duiken ook de eerste blessureperikelen op. In zijn derde seizoen bij zijn jeugdliefde sukkelt hij met de rug, de schouder en de hamstring. Lichamelijk leed zou de rode draad worden doorheen zijn carrière, helaas.

Probleemkind in Hamburg
Na drie spetterende jaren in het A-elftal is Kompany medio 2006 simpelweg onhoudbaar geworden voor Anderlecht. Omdat Olympique Lyon niet wil beantwoorden aan de financiële eisen, hengelt Hamburg SV het Belgische toptalent binnen. Anno 2020 lijkt de transfersom die onze oosterburen op tafel leggen een peulschil: 10,5 miljoen euro. Dat kan Kompany zelf uiteraard geen moer schelen. HSV moet de ideale springplank vormen richting de absolute Europese top. Met het opvallende nummer tien op de rug opent onze landgenoot alvast opperbest. In zijn debuutwedstrijd kroont hij zich dankzij een late treffer meteen tot matchwinnaar. Die blijde intrede zou echter een vertekend beeld geven.

Zijn twee jaar in Noord-Duitsland staan immers bol van de kopzorgen. Uitvoerig blessureleed, disciplinaire ergernissen, een opzichtige rode kaart, slaande ruzie met trainer Huub Stevens, de befaamde rel rond deelname aan de Olympische Spelen … Kompany staat voortdurend in de spotlights, maar zelden als voetballer. De onderliggende reden is hartverscheurend. In november 2007 overlijdt zijn moeder aan kanker, kort nadien wordt ook zijn zus getroffen door de verschrikkelijke ziekte. Het brengt familieman Vincent in een diep dal, maar zal hem ook de kracht geven om sterker dan ooit terug te keren. Daar gelooft HSV echter niet meer in. In de zomer van 2008 wrijft het zich in de handen wanneer het zo’n acht miljoen euro van Manchester City krijgt. Het zou uitdraaien in één van de beste deals uit de geschiedenis van de Engelse club.

De donkere interlandjaren
Dat Kompany op een dag zou uitgroeien tot de leidsman van de Rode Duivels, stond in de sterren geschreven. Amper een half jaar na zijn debuut voor Anderlecht is het al zover: zijn eerste cap. Bondscoach Aimé Anthuenis haalt de youngster erbij voor een oefenduel met Frankrijk. Het zou de eerste in een reeks van 90 interlands worden. In al die tijd kreeg hij verschillende maatjes aan zijn zijde. Van Timmy Simons over Daniël Van Buyten via Nicolas Lombaerts tot Toby Alderweireld: als Kompany fit was, speelde hij altijd. Zijn inbreng, samen met die van andere talenten als Vanden Borre, Moussa Dembélé of Jan Vertonghen, moest de zwalpende nationale ploeg weer naar hogere sferen loodsen in dat eerste decennium van deze tijd.

Dat draaide uit op een werk van lange adem. Erg lange adem … In die jonge jaren van Kompany heerst er een voortdurende zweem van frustratie rond de Rode Duivels. Ondanks het aanwezige talent gaan de EK’s en WK’s steeds aan onze neus voorbij. ‘Klasse is er te koop, maar de mentaliteit is ondermaats’, luidt de algemene teneur. De hype rond de Louis-Vuitton-tasjes staat symbool voor wat een verloren generatie dreigt te worden. Nochtans doen de prestaties op de Olympische Spelen van 2008 het allerbeste verhopen. In Peking grijpen de jonge Duivels maar nipt naast een medaille.

Kompany is er in die fase van het toernooi al lang niet meer bij. Na een heuse saga reist de grote belofte wel degelijk af naar China, maar na een uitsluiting in het openingsduel roept HSV hem alsnog terug. Het is slechts één van de vele akkefietjes rond de leider van de jeugdige Belgen. Zijn aangeboren slordigheid doet de tenen van de oudere garde krullen, waardoor er een ware generatiekloof ontstaat. Bovendien ergeren ook enkele bondscoaches zich blauw. IJzeren generaal Dick Advocaat moet de groep naar haar hand zetten, verwijdert Kompany ook uit de selectie, maar verdwijnt dan zelf als een dief in de nacht. In 2010 lijkt voetbalminnend België opgezadeld te zitten met een trauma van jewelste ...

King in Manchester
Terug naar Manchester. Vanaf die befaamde transfer in augustus 2008 zet Kompany zijn robuuste schouders onder de exponentiële opmars van een Europese grootmacht-in-spe. In het zog van Vince The Prince strijkt een waslijst aan topspelers neer bij City: Emmanuel Adebayor, Carlos Tevez, Kolo Touré, Robinho, Patrick Vieira … De doelstelling van de stinkend rijke eigenaar-sjeik is even glashelder als aartsmoeilijk: uitgroeien tot het beste en meest aantrekkelijke clubelftal ter wereld. De impact van Kompany in die missie is gigantisch. In no time groeit hij uit tot het uithangbord van die indrukwekkende ontwikkeling. Zijn status dankt het Anderlecht-product niet alleen aan zijn kwaliteiten op het terrein, maar evenzeer aan zijn leiderschap in de kleedkamer. Captain Fantastic is geboren.

In elf jaar tijd leidt Kompany zijn City naar ongeziene hoogten. De teller stokt uiteindelijk op 359 wedstrijden in het hemelsblauw en een palmares om u tegen te zeggen: tot vier maal toe de Premier League en de League Cup, met tussendoor nog twee FA Cups en twee Community Shields. The Cityzens overmeesteren het Engelse voetbal. De trouwe aanhang kirt van de pret, want voor het era-Kompany was het al van de jaren ’60 geleden dat hun favoriete club prijzen wist te veroveren. Enkel de Europese kers op de taart ontbreekt. Telkens loopt er wel iets fout in die ultieme Champions-League-jacht. In 2016 staat City op een zucht van de finale, maar uitgerekend het uitvallen van Kompany kost de Engelsen de kop tegen Real Madrid.

Het heldendom van Kompany krijgt nog een extra dimensie door twee legendarische doelpunten die Man C allebei een kampioenenschaal opleveren. In 2012 luidt de Ket de titeldominantie van zijn werkgever in hoogsteigen persoon in. Tegen aartsrivaal United kopt hij de enige treffer van de match op het scorebord, waardoor City zich verzekert van een eerste kampioenschap in 44 jaar tijd. Zeven jaar later herhaalt hij dat kunststukje. Op 6 mei 2019 lijkt City op weg naar érg duur puntenverlies tegen Leicester City. Bij een brilstand lacht uitdager Liverpool FC al in haar vuistje, tot Kompany de bal opdrijft. “Don’t shoot, Vinnie, don’t shoot”, galmt vanuit alle hoeken van het Etihad Stadium. De eigenzinnige skipper heeft daar lak aan. Met een supersonische kruisraket blaast hij het dak eraf. City kampioen! Nooit eerder nam een clubicoon met zo’n grote trom afscheid.

De Man van Glas
Jammer genoeg zou een overzicht van de loopbaan van Kompany onvolledig zijn zonder een deel te wijden aan zijn broze gestel. Na de eerste tekenen in Anderlecht-loondienst volgt in Hamburg al snel de gevreesde bevestiging: de verdediger is extreem blessuregevoelig. Onder zijn imposante torso zitten een heleboel tere spieren verscholen. Niet zelden staat Kompany enkele maanden aan de kant ten gevolge van een letsel. Aan het einde van de rit oogt de blessurebalans dan ook dieptriest. Over de hele duurtijd van zijn loopbaan liep hij liefst 48 (!) verschillende kwalen op. Het vormt de gedroomde munitie voor de haters, die zich bij de zoveelste tegenvaller weer kunnen uitleven.

Dat beeld zal Kompany voor altijd blijven achtervolgen. De Duitse media dopen de HSV-aanwinst in de loop van zijn eerste seizoen om tot de ‘Glazen Man’. Die bijnaam zal hij eigenlijk nooit van zich af kunnen schudden. Ook bij City en de Rode Duivels en in zijn tweede ambtstermijn in Brussel steken spierproblemen voortdurend de kop op. Een overvloed aan pech, dus, en toch kruipt dat nauwelijks in het hoofd. Integendeel, steeds opnieuw valt Kompany op door zijn optimisme, doorzettingsvermogen en veerkracht. Op zijn 34e blijkt de rek nu uiteindelijk uit die veer. “Nu kan ik me tenminste niet meer blesseren”, lacht hij dan ook in het filmpje dat zijn aanstelling als Anderlecht-coach aankondigt.

De Rode Duivels veroveren de wereld
Tien jaar terug dreigt een existentiële crisis de band tussen de Rode Duivels en hun (alsmaar afnemende) fans definitief door te knippen, maar kijk, vroeg of laat komt kwaliteit altijd bovendrijven. Nationale held Marc Wilmots neemt de boel op sleeptouw. Onder zijn bewind plaatsen de Belgen zich voor het eerst sinds 2002 nog eens voor een groot eindtoernooi. Straffer nog: ons land reist naar Brazilië af in de gedaante van schaduwfavoriet. Als onbetwiste aanvoerder moet Kompany het geloof in een topprestatie aanwakkeren. Hoewel hij zelf niet zijn allerbeste niveau benadert, lossen de Duivels de verwachtingen in. Een kwartfinale tegen Argentinië betekent een bevredigend eindstation.

Dat Kompany de grote man is, heeft iedereen op dat moment al lang aanvaard. Nu de haren al wat grijzer zijn, heeft de mandekker zich ontpopt tot een voorbeeldfiguur voor een hele generatie. Kompany is niet louter een voetballer; hij verbindt het Belgische volk. Dankzij zijn perfecte tweetaligheid en multiculturele achtergrond spreekt de Brusselaar een enorm aantal Belgen aan, niet in het minst de jongeren. Natuurlijk zullen enkele Club- en Standard-liefhebbers hem nog steeds het licht in de ogen niet gunnen. De impact van Kompany op de sfeer rond het Belgische voetbal kan echter niemand ontkennen.

Na dat WK van 2014 scheert de nationale ploeg pas écht hoge toppen.Onder bondscoach Roberto Martinez, met wie Kompany het uitstekend kan vinden, blijft de aanvoerder heilig, al houden blessures hem steeds vaker aan de kant. Het noodlottige EK in Frankrijk ziet hij zo door de neus geboord. In Rusland kan King Kompany revanche nemen. Hoewel hij ook daar in eerste instantie niet wedstrijdfit is, neemt hij zijn ploeggenoten bij de hand in de knock-out-fase. Het mondt finaal uit in een historische bronzen medaille. Een mensenzee ontvangt de Gouden Generatie, met alfamannetje Kompany op kop, als helden. Het zou meteen zijn laatste grote wapenfeit zijn in het Duivelse shirt. Op 11 juni 2019 komt de veelvoudige international voor het laatst in actie. Het wordt een onbewust afscheid in stijl: een 3-0-zege tegen Schotland.

De cirkel is rond
Na zijn climax bij City besluit Kompany de (Belgische) voetbalwereld nog één keer in rep en roer te zetten. Luttele uren nadat hij afscheid heeft genomen van tweede thuis Manchester, kondigt hij zijn terugkeer naar Brussel aan. Een ongewone rol als speler-coach loodst hem naar Anderlecht, de club waar alles begon en die op zoek is naar een nieuwe identiteit. De paars-witte fans kunnen hun ogen niet geloven bij de herintrede van de heiland, al duikt ook dan al scepticisme op. Zelf spelen én coachen, bovendien zonder enige ervaring in dat domein, is dat wel haalbaar? Die twijfels blijken gegrond.

Dat de ‘nieuwe’ inspirator haar invloed heeft op de spelfilosofie, is vanaf minuut één duidelijk. Tegen KV Oostende voetbalt Anderlecht tot in het extreme uit. Aantrekkelijk en modern, maar na 90 minuten flikkert wel een doffe 1-2 op het scorebord. Die lijn zet zich jammerlijk verder. Na een tegenvallende twee op twaalf besluit het bestuur kordaat in te grijpen. Kompany laat zijn trainersrol (even) voor wat die is en mag zich volledig op het voetballen concentreren, want zijn prestaties op de grasmat leiden duidelijk onder de overbelasting. Pas wanneer Frank Vercauteren aan boord komt, lukt hem dat ook volledig. Rond de kerstperiode haalt de chouchou van het publiek weer zijn vertrouwde topniveau.  

Anderlecht raakt richting het einde van de reguliere competitie volledig onder stoom, wat het beste doet vermoeden voor de komende Play-Offs. Net dan strooit het coronavirus ongenadig roet in het eten. Kompany draait de knop al snel om, nodigt zijn manschappen vroeg uit om de trainingen te hervatten en doet er alles aan om zelf nog één topseizoen uit zijn lichaam te persen. In de voorbereiding slaat het noodlot echter opnieuw toe. In het oefenduel met AS Saint-Etienne grijpt hij naar zijn lies. Kompany mag een kruis zetten door zijn seizoensbegin. Een maand later is dat kruis doorgetrokken over zijn volledige actieve voetballersbestaan.

Icoon van het Belgische voetbal
Met Kompany neemt de Belgische voetbalwereld afscheid van één van de allerbeste Rode Duivels aller tijden, iemand die zonder schroom in het rijtje Pol Van Himst, Jean-Marie Pfaff, Jan Ceulemans, Eric Gerets en andere legendes mag plaatsnemen. De Brusselaar openbaarde zich op jonge leeftijd als de Prins van het Astridpark en keerde daar terug als King Kompany, na uitschieters bij City en de nationale ploeg. Ongetwijfeld had hij zijn stempel nóg steviger op het wereldvoetbal kunnen drukken zonder die vermaledijde blessurelast. Desondanks zal Kompany voor eeuwig en drie dagen in de geschiedenisboeken van ons voetbal gegrift staan, als absolute klasbak, maar evenzeer als rolmodel voor een hele generatie.